روزنامه شهروند
1397/01/29
سازمان‌های بشردوستانه نباید تحریم شوند
آرمین منتظری| گفت‌وگو با فرانچسکو روکا، رئیس فدراسیون بین‌المللی صلیب‌سرخ در یک روز بارانی بعد از بازدید او از موزه علی‌اکبر صنعتی در میدان امام‌خمینی انجام شد. فرانچسکو روکا به عنوان عالی‌ترین مقام صلیب‌سرخ جهانی در این گفت‌وگو جمعیت هلال‌احمر ایران را ازجمله اصلی‌ترین بازیگران در عرصه کمک‌های بشردوستانه عنوان کرد. روکا همچنین در خصوص حل برخی مشکلات درباره توانایی هلال‌احمر ایران برای جذب کمک‌های مالی از خارج از ایران نیز ابراز امیدواری کرد.طی ماه‌های اخیر مقامات صلیب‌سرخ جهانی زیاد به ایران سفر کرده‌اند؛ به نظر می‌رسد که مذاکرات میان صلیب‌سرخ جهانی و جمعیت هلال‌احمر ایران به خوبی پیش می‌رود. شما آینده همکاری‌های طرفین را چطور می‌بینید؟
در حال حاضر باید گفت که جمعیت هلال‌احمر ایران بازیگری بسیار مهم در عرصه کمک‌های بشردوستانه است. حالا دیگر همه می‌دانند که آموزش‌های پیشرفته در هلال‌احمر ایران خصوصا برای داوطلبان موجب شده تا این جمعیت در بحران‌های اضطراری به خوبی عمل کند. متاسفانه ایران خیلی مستعد بحران‌ها و بلایای طبیعی است اما همین مسأله موجب شده تا هلال‌احمر بتواند با عملکرد خود جایگاه خود را بیشتر و بهتر به همه بشناساند.
شما در ایران این مسأله را عنوان کردید که از شرایط در سوریه راضی نیستید و خواستار تغییر سیاست‌ها شدید؛ منظور شما دقیقا از تغییر سیاست‌ها چه بود؟
شاید بهتر باشد بگویم که بهتر است به جای تغییر سیاست‌ها سعی کنیم که دقیقا بر اساس سیاست‌های صلیب‌سرخ عمل کنیم. ما باید تلاش کنیم که بتوانیم در رویارویی با شرایط بحران به صورت یک کل واحد عمل کنیم. ما برای شرایط و بحران‌هایی نظیر بحران سوریه سیاست‌هایی مشخص داریم. در این سیاست‌ها نقش هر بازیگر در عرصه عملیات بشردوستانه کاملا مشخص شده است. باید خود را قادر سازیم تا به نیازها پاسخ دهیم و در عین حال بی‌طرفی خود را در بحران‌ها حفظ کنیم. متاسفانه همه می‌دانیم که شرایط در سوریه به گونه‌ای پیش می‌رود که خطر سیاست‌زده‌شدن عملیات‌های بشردوستانه خیلی بالا است و ما باید از این مسأله جلوگیری کنیم. باید توجه کنیم که چطور با بحران مواجه می‌شویم و چگونه با هم همکاری می‌کنیم. این مسأله برای من خیلی جدی و مهم است؛ چراکه ما در سوریه 70 داوطلب را از دست داده‌ایم. سوریه نشان داده است که شرایط بسیار متفاوتی دارد. جنگ در سوریه با جنگ در دیگر نقاطی که ما تجربه‌اش را داشته‌ایم، بسیار متفاوت است. بنابراین ما باید یاد بگیریم که چطور با هم همکاری کنیم. شاید به همین دلیل بود که من این مسأله را مطرح کردم که باید درباره سوریه با هم گفت‌وگو کنیم و اگر احساس کردیم که موردی را باید به سیاست‌های خود اضافه کنیم، حتما این کار را خواهیم کرد اما تا آن زمان باید به سیاست‌های موجود در عرصه بحران‌های بشردوستانه عمل کنیم.
در حال حاضر آیا کارکنان شما در سوریه برای کمک به غیرنظامیان امنیت کامل دارند؟
خب می‌دانید که شرایط در سوریه بسیار خطرناک است؛ اما ما با احتیاط بسیار عمل می‌کنیم. ما به سختی کار کرده‌ایم تا شرایط تغییر کند. خصوصا در 3 سال گذشته ما شاهد کاهش خطر برای کارکنان‌مان در سوریه بوده‌ایم. حالا هماهنگی‌های بسیار بهتری در جریان است. ما هماهنگی بسیار خوبی با جمعیت هلال‌احمر سوریه داریم و این هماهنگی‌ها این امکان را فراهم کرده تا بتوانیم به صدها‌هزار نفر کمک کنیم. حالا دسترسی ما به غیر نظامیانی که به کمک نیاز دارند، خیلی بیشتر است.
همان‌طور که می‌دانید بزرگترین چالش در مناطق جنگی این است که طرف‌های درگیر قانع شوند که باید به قوانین بشردوستانه در جنگ پایبند باشند. فکر می‌کنید که چطور جمعیت هلال‌احمر و صلیب‌سرخ جهانی می‌توانند بر دولت‌ها فشار وارد کنند تا به قوانین بشردوستانه در جنگ احترام بگذارند؟ راه‌حل چیست؟
پاسخ‌دادن به این سوال سخت است؛ اگر راه‌حل را می‌دانستیم شرایط خیلی فرق می‌کرد. اینها مسائلی است که سازمان‌های بشردوستانه باید حتی قبل از این‌که جنگی آغاز شود، درباره‌اش آگاهی‌بخشی کنند. باید اطلاع‌رسانی شود که حتی در جنگ هم قوانین کاملا مشخصی برای حفاظت و حمایت از غیرنظامیان وجود دارد. در این خصوص باید بر امر آموزش بسیار توجه کرد. برای مثال اگر کودکان از زمانی که به کودکستان می‌روند با این مفاهیم بشردوستانه آشنا شوند، خیلی از مشکلات حل خواهد شد؛ چراکه این بچه‌ها وقتی که بزرگ شدند، سیاستمداران آینده خواهند بود. بنابراین درست است که ما در حال حاضر شرایط سختی در این خصوص داریم اما باید به آینده امیدوار باشیم و سعی کنیم که آینده را از همین حالا بسازیم.
شرایط انسانی در یمن را چطور می‌بینید؟ آیا کارکنان صلیب‌سرخ در یمن در کمک‌رسانی به غیر نظامیان آزادی عمل دارند؟
شرایط در یمن یکی از دشوارترین شرایطی است که ما تاکنون با آن مواجه بوده‌ایم. محاصره‌ای که یمن با آن مواجه است، موجب شده تا غیرنظامیان نتوانند به راحتی به نیازهای اولیه خود نظیر غذا و درمان دسترسی داشته باشند. متاسفانه ما در یمن برای کمک به غیرنظامیان با مشکلات زیادی مواجه هستیم و به همین خاطر است که به همه طرف‌های درگیر در یمن توصیه می‌کنیم که به قوانین بشردوستانه در جنگ احترام بگذارند تا ما بتوانیم به غیرنظامیانی که نیاز به کمک دارند، دسترسی داشته باشیم. اما بر اساس اصول ما، هنوز خیلی از کارها باید در یمن انجام شود. درواقع دسترسی به غیرنظامیان مشکل همه سازمان‌های بشردوستانه‌ای است که در یمن مشغول به فعالیت هستند؛ غیر نظامیانی که هیچ شرکتی در جنگ ندارند باید در امنیت باشند.
همان‌طور که می‌دانید جمعیت هلال‌احمر ایران در حال حاضر به دلایلی نمی‌تواند کمک مالی از خارج از کشور جذب کند؟ آیا صلیب‌سرخ می‌تواند برای حل این مشکل به جمعیت هلال‌احمر ایران کمک کند؟ همان‌طور که می‌دانید اقدامات بشردوستانه نباید تحت هیچ نوع تحریمی قرار بگیرند. از سوی دیگر توافق هسته‌ای میان ایران و گروه 1+5 امضا شده است؛ آیا امیدی هست که این مشکل جمعیت هلال‌احمر ایران حل شود؟
مسلما؛ ما که کار بشردوستانه انجام می‌دهیم، همیشه امید داریم. برای این کار باید بیشتر گفت‌وگو کنیم. کاملا درست است که سازمان‌های بشردوستانه به هیچ عنوان تحت هیچ رژیم تحریمی قرار نمی‌گیرند. خصوصا با شرایطی که شما با آن مواجه هستید و جمعیت هلال‌احمر ایران به شکلی خستگی‌ناپذیر در حال فعالیت است، باید برای این مسأله راه‌حلی پیدا کرد. البته من فکر می‌کنم شرایط در این خصوص در حال بهترشدن است. در برخی کشورها با مشکلاتی مواجه هستیم اما در برخی دیگر از کشورها در سطح ملی در این خصوص پیشرفت‌هایی دیده میشود و به نظر من این نشانه‌ای است در این خصوص که شرایط به سمت بهترشدن پیش خواهد رفت.
